Σακχαρώδης Διαβήτης

Η ιστορία του Σακχαρώδη Διαβήτη έχει τις ρίζες της στα προχριστιανικά χρόνια, με σχετικές καταγραφές σχετικές στο χειρόγραφο-πάπυρο Ebers, ο οποίος συμπυκνώνει γνώσεις της αρχαίας αιγυπτιακής ιατρικής, που χρονολογούνται πριν από το 1500πχ. Το όνομα Ebers προέρχεται από τον αρχαιολόγο που έφερε τον πάπυρο στο φως, ενώ ο ίδιος ο πάπυρος φυλάσσεται σε Ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο.

Ο Αρεταίος (2ος αιώνας μΧ) ονομάζει για πρώτη φορά το κλινικό σύνδρομο πολυουρίας και απίσχνασης «Διαβήτη», από το ρήμα «διαβαίνω», στο βιβλίο «Περί αιτιών και σημείων οξέων και χρόνιων παθών»: «Ο Διαβήτης είναι μια εντυπωσιακή αρρώστια… Χαρακτηρίζεται από υγρή και ψυχρή σύντηξη της σάρκας και των άκρων, που αποβάλλονται με τα ούρα. Τα νεφρά και η κύστη αποβάλλουν ασταμάτητα και σε μεγάλα ποσά, ούρα. Η δίψα είναι αχαλιναγώγητη. Η φύση της νόσου είναι χρόνια, αν και ο άρρωστος δεν επιζεί επί πολύ, γιατί όταν η νόσος πλήρως εξελιχθεί, γρήγορα έρχεται ο μαρασμός και ο θάνατος».

Πολύ αργότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα, άρχισαν να γίνονται κατανοητοί οι μηχανισμοί της εμφάνισης του διαβήτη και ο κεντρικός ρόλος του παγκρέατος, και τελικά η ιστορία γράφτηκε το 1922, χρονιά που το πρώτο εκχύλισμα ινσουλίνης χρησιμοποιήθηκε σε παιδί με διαβήτη τύπου 1, και, όπως περιγράφεται, «το ανέστησε» (Frederick Banting, Charles Best, J.J.R. Macleod, J.B. Collip).

Άλλοι τύποι διαβήτη είναι ο νεογνικός ΣΔ και ο διαβήτης MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young), καθώς και ο τύπου LADA (Latent Autoimmune Diabetes in Adults), ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις διαβήτη που οφείλονται σε φάρμακα, λοιμώξεις ή γενετικά σύνδρομα.

Σε κάθε περίπτωση, η διάγνωση τίθεται με συγκεκριμένα κριτήρια, ενώ για τη σαφή ταυτοποίηση του τύπου του διαβήτη μπορεί να χρειαστούν ειδικές εξετάσεις προσδιορισμού αντισωμάτων.

Σύμφωνα με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) και την αντίστοιχη Αμερικανική (ADA), τα κριτήρια διάγνωσης Σακχαρώδους Διαβήτη είναι τα εξής:

• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥126 mg/dL
• Γλυκόζη πλάσματος 2 ωρών (κατά τη δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη 75 γρ.) ≥200 mg/dL
• Τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος ≥200 mg/dL με τυπικά συμπτώματα υπεργλυκαιμίας (πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία, ανεξήγητη απώλεια βάρους)

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) είναι επίσης μια εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του διαβήτη, με όριο διάγνωσης το 6.5%. Δεν αρκεί από μόνη της για να τεθεί η διάγνωση, αν και, όταν είναι αυξημένη, αποτελεί ένδειξη παρουσίας χρόνιας υπεργλυκαιμίας, αντικατοπτρίζοντας το μέσο όρο της γλυκόζης αίματος για το προηγούμενο χρονικό διάστημα 2-3 μηνών. Για το λόγο αυτό δεν έχει νόημα να επαναλαμβάνεται συχνότερα από μεσοδιάστημα 3 μηνών.

Τι είναι ο Προ-διαβήτης;

Ο «προδιαβήτης» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει διαταραχή της γλυκόζης (σακχάρου) η οποία μπορεί τελικά να οδηγήσει σε Σακχαρώδη Διαβήτη.

Για τη διάγνωση του «προδιαβήτη» τα κριτήρια είναι τα εξής:

• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας 100-125 mg/dL (κατά άλλους 110-125)
• Γλυκόζη πλάσματος 2 ωρών (κατά τη δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη 75 γρ.) 140-199 mg/dL

Σε ότι αφορά τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c), το όριο για διάγνωση προδιαβήτη είναι 5.7%. Όμως, η εξέταση δεν έχει καθιερωθεί διεθνώς ως αξιόπιστη και δεν πρέπει να τίθεται διάγνωση βασισμένη μόνο στην γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη.

Η παρουσία προδιαβήτη δεν σημαίνει οπωσδήποτε εξέλιξη σε διαβήτη, αλλά ούτε είναι αθώα κατάσταση. Πρέπει να συνεκτιμηθούν παράγοντες όπως το οικογενειακό ιστορικό, το βάρος σώματος, η διατροφή, ψυχολογικοί παράγοντες και τρόπος ζωής, και τυχόν άλλα προβήματα υγείας, ώστε να εκτιμηθεί τελικά ποιός είναι ο κίνδυνος εξέλιξης σε διαβήτη και ποιά μέτρα πρέπει να ληφθούν για την αποφυγή εμφάνισης διαβήτη στο μέλλον.