Η ψυχογενής (ή νευρική) ανορεξία προσβάλλει κυρίως νεαρές γυναίκες, με συνήθη ηλικία έναρξης τα χρόνια της εφηβείας. Γονιδιακοί, ψυχολογικοί, οικογενειακοί και κοινωνικοί παράγοντες, παίζουν ρόλο στην εκδήλωση του νοσήματος.

Στην ψυχογενή ανορεξία υπάρχει εκούσιος περιορισμός της προσλαμβανόμενης ενέργειας μέσω της τροφής, που οδηγεί σε σημαντικά χαμηλό σωματικό βάρος.

Συγχρόνως υπάρχει έντονος φόβος αύξησης βάρους ή συσσώρευσης πάχους στο σώμα, συνολικά ή σε ορισμένες περιοχές. Λόγω του έντονου φόβου, το άτομο που πάσχει από ψυχογενή ανορεξία υιοθετεί επίμονη συμπεριφορά, που στοχεύει στη μείωση του σωματικού βάρους, ακόμα και αν αυτό είναι ήδη πολύ χαμηλό.

Η αντίληψη του βάρους και του σχήματος του σώματος είναι διαταραγμένη. Το σώμα θεωρείται παχύ, παρόλο που είναι παθολογικά λεπτό, ενώ ταυτόχρονα δεν αναγνωρίζεται η σοβαρότητα του προβλήματος του παθολογικά χαμηλού σωματικού βάρους.

Το βάρος και το σχήμα του σώματος γίνονται οι ακρογωνιαίοι λίθοι της αυτοεκτίμησης και της αυτοαξιολόγησης του ατόμου. Η διατήρηση του βάρους σε χαμηλά επίπεδα ανάγεται σε στόχο υψίστης σημασίας. Αν υπάρχει «παρεκτροπή» από το στόχο, τότε το άτομο νιώθει αποτυχημένο και κυριεύεται από το φόβο της αύξησης του βάρους ή της εναπόθεσης λίπους στο σώμα. Το αίσθημα αποτυχίας και φόβου οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερο περιορισμό της τροφής, ή τη χρήση φαρμάκων όπως καθαρτικά και διουρητικά, ή ακόμα και πρόκληση εμετών (χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ψυχογενούς βουλιμίας, όταν είναι επαναλαμβανόμενο)

Γεγονότα στο σχολείο, στον οικογενειακό ή φιλικό κύκλο, κατά την ευάλωτη περίοδο της εφηβείας, όπου η απόρριψη και η αναγνώριση από τους άλλους έχει κεντρική θέση, μπορεί να πυροδοτήσουν την εκδήλωση της νόσου. Για παράδειγμα ένα σχόλιο του τύπου «έχεις παχύνει τελευταία» ή ένα αντίθετο σχόλιο, όπως «έχασες βάρος και ομόρφυνες» μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά ένα άτομο που έχει και άλλους παράγοντες κινδύνου για να εμφανίσει τη νόσο.

Η διάγνωση βασίζεται στα κλινικά χαρακτηριστικά (βλέπε κλινικά χαρακτηριστικά)

Η έγκαιρη διάγνωση συνδυάζεται με σαφώς καλύτερα ποσοστά επιτυχίας της θεραπείας.

Για το λόγο αυτό, αν υπάρχει υποψία ψυχογενούς ανορεξίας με βάση τα κλινικά χαρακτηριστικά, θα πρέπει να ζητηθεί βοήθεια από ειδικό, έμπειρο στην αντιμετώπιση διατροφικών διαταραχών. Η γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι έχει πολύ καλά αποτελέσματα, ειδικά αν εφαρμοστεί εγκαίρως.

Συνήθως χρειάζεται συνεργασία της οικογένειας με τον θεραπευτή, ιδιαίτερα αν το άτομο είναι μικρής ηλικίας. Μπορεί να χρειαστεί παρέμβαση διατροφολόγου στην εκπαίδευση του πάσχοντος ατόμου και στην κατάστρωση διαιτολογίου, ειδικά στην επανασίτιση.

Η ψυχογενής ανορεξία συνοδεύεται από πολλαπλές και σοβαρές οξείες και χρόνιες παθολογικές διαταραχές και χρήζει σύγχρονης παρακολούθησης από ειδικό παθολόγο, ο οποίος συνεργάζεται με τον ψυχολόγο ή τον ψυχίατρο και τον διατροφολόγο